Rażące niedbalstwo a OCPD. Każdy przewoźnik powinien posiadać ubezpieczenie OCPD. W sytuacji wyrządzenia szkody w wyniku rażącego niedbalstwa, ubezpieczyciel wystawiający polisę odmówi wypłaty odszkodowania. Ponadto przewoźnik nie będzie miał prawa do żadnych przywilejów, które mogłyby ograniczać jego odpowiedzialność. Rażącym niedbalstwem będzie nienależyte wywiązanie się z umowy przewozu, wszelkie niedopatrzenia, lekkomyślne działania, nieostrożność, nieuwaga, bierność i niewiedza. Aby zapobiec takim konsekwencjom można podpisać klauzulę reprezentantów.
Odpowiedzialność przewoźnika w wyniku rażącego niedbalstwa wykonania usługi przewozu
Przewoźnik wykonując zapisy umowy przewozu obarczony jest odpowiedzialnością za wyrządzone szkody, które będą konsekwencją niewykonania lub nieodpowiedniego zrealizowania zlecenia. Odpowiedzialność kontraktowa opiera się na zasadzie ryzyka, od chwili przyjęcia towaru do wydania. To znaczy, że będzie ważne niewykonanie umowy albo nienależyte jej wykonanie. Na jej powstanie, nie będzie miała wpływu jego wina i czy powstała ona z powodu niedbalstwa, zaniedbania czy była spowodowana umyślnie. Te elementy będą miały odniesienie do wysokości zobowiązania przewoźnika. To na nim ciąży obowiązek zachowania należytej staranności podczas wykonywania zlecenia, do jej oceny wykorzystywane będą przepisy prawa i ogólne zasady transportowania towaru np. prawidłowe umocowanie przesyłki.
Czym jest rażące niedbalstwo?
Najczęściej rażące niedbalstwo określane jest jako niezachowanie staranności, zaliczane jest do kategorii zachowań człowieka, które mogą być oceniane i stają się przedmiotem regulacji prawa cywilnego oraz karnego. Objawiają się konkretnym działaniem albo zaniechaniem, co jest uznawane przez prawo jako czyn niedozwolony.
Orzecznictwo podaje dwie zasadnicze postacie winy nieumyślnej: lekkomyślność i niedbalstwo. W pierwszym przypadku osoba przewiduje możliwość wyrządzenia szkody, ale myśli, że jej uniknie. O niedbalstwie można mówić, gdy dana osoba nie przewiduje możliwości jej wyrządzenia, chociaż powinna zdawać sobie sprawę z zajścia danej sytuacji. Są to pojęcia niezbyt precyzyjne i różnice między są bardzo płynne.
Zachowania przewoźnika zaliczane do rażąco niedbałych
- Pozostawienie samochodu wraz z towarem o dużej wartości bez nadzoru,
- Krótkotrwały postój samochodu bez uruchomienia systemu antykradzieżowego,
- Niezapoznanie się kierowcy przewożącego ładunek z danymi odbiorcy i adresem miejsca rozładunku,
- Zmiana miejsca rozładunku wykonana na polecenie osoby, która nie miała pierwszego egzemplarza listu przewozowego,
- Przekroczenie prędkości podczas przewożenia ładunku,
- Znaczne przeciążenie pojazdu,
- Zmianę trasy przez przewoźnika bez wcześniejszego uzgodnienia,
- Nieprzestrzeganie umowy i zlecenie przewozu ładunku podwykonawcy,
- Zlecenie przewozu towaru kierowcy nieposiadającemu odpowiednich kwalifikacji i uprawnień.
Jeżeli rozpatrzenie okoliczności doprowadzi do wyciągnięcia wniosku, że postępowanie sprawcy szkody można uzasadnić, to nie będzie mowy o rażącym niedbalstwie. Jeśli zostanie potwierdzone, że zachował się wbrew obowiązującym zasadom i jego działania nie można w logiczny sposób wyjaśnić żadnymi okolicznościami, może dojść do określenia rażącego niedbalstwa.
Rażące niedbalstwo w ubezpieczeniach
Warunki ubezpieczenia wskazują, że polisa nie obejmuje odpowiedzialności za szkody wynikłe wskutek rażącego niedbalstwa przewoźnika, który je zawarł. W przypadku, gdy ubezpieczyciel po analizie okoliczności szkody dojdzie do wniosku, że powstała ona w wyniku rażącego niedbalstwa, ma prawo odmówić wypłaty odszkodowania. Często się zdarza, że ubezpieczyciele zbyt pochopnie dokonują takich ocen a jest to ciężki zarzut rzutujący na wizerunek firmy transportowej. Takie okoliczności ubezpieczyciel musi udowodnić.
Konsekwencje rażącego niedbalstwa przewoźnika w transporcie drogowym
W przypadku rażącego niedbalstwa przewoźnika nie obowiązują limity, dlatego można dochodzić od niego innych majątkowych następstw szkody w przewożonym towarze i dochodzić utraconych korzyści. Jeżeli doszło do opóźnienia w dostarczeniu dostawy w wyniku rażącego niedbalstwa przewoźnik ma obowiązek zapłacić odszkodowanie już nie do kwoty przewoźnego, ale do pełnej wysokości. W przypadku rażącego niedbalstwa obowiązują odsetki ustawowe, a okres przedawnienia roszczeń ulega wydłużeniu do trzech lat.
Rażące niedbalstwo to sytuacja wyłączająca odpowiedzialność ubezpieczyciela za powstałą szkodę. Oznacza to, że przewoźnik będzie odpowiadał za szkodę w większej mierze a ubezpieczyciel nie będzie ponosił odpowiedzialności. W sytuacji stwierdzenia rażącego niedbalstwa podczas przewozu towaru roszczenia mogą być dochodzone tylko od przewoźnika. Sytuacja może ulec zmianie dzięki wprowadzeniu do ubezpieczenia OCPD klauzuli reprezentantów. Włącza ona ochronę przewoźnika z tytułu szkód spowodowanych wskutek rażącego niedbalstwa i dotyczy szkód wyrządzonych przez pracowników. Przed jej podpisaniem warto sprawdzić, czy obejmuje ona winę umyślną.
